بررسی وضعیت توسعه اینترنت اشیاء در مدارس مبتنی بر آینده پژوهی

چکیده

هدف: پس از وقوع شبکه جهانی وب، اینترنت اشیا با توجه به افزایش چشمگیر اینترنت میتواند انقلاب بعدی باشد و این سازه به‌دنبال ایجاد پلی بین دنیای واقعی و مجازی است که توانمندی ایجاد شبکه‌ای یکپارچه از میلیاردها اشیاء با قابلیت اتصال بیسیم به یکدیگر جهت تبادل اطلاعات را دارد لذا با توجه به اهمیت اینترنت اشیاء در مدارس امروزی، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت توسعه اینترنت اشیاء در مدارس مبتنی بر آینده پژوهی انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کمّی بود. جامعه پژوهش مدیران و برنامه‌ریزان آموزش‌وپرورش و مسئولان دانشگاه‌های شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که 281 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر، پرسشنامه محقق‌ساخته توسعه اینترنت اشیاء در مدارس مبتنی بر آینده پژوهی با 26 گویه بود که داده‌های آن با روش تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون تی تک نمونه‌ای در نرم‌افزار SPSS-26 تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌های تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که توسعه اینترنت اشیاء در مدارس مبتنی بر آینده پژوهی دارای 26 گویه در 7 مولفه حذف محدودیت زمان (با سه گویه اتصال در هر ساعت، استفاده بدون محدودیت و بهره‌گیری آفلاین)، حذف محدودیت مکان (با چهار گویه استفاده در هر مکان، استفاده در مدرسه و خانه، بهره‌گیری بدون تجهیزات خاص و قابلیت استفاده با رایانه)، کاهش هزینه‌های زیرساختی (با چهار گویه اشتراک‌گذاری آموزش‌ها، انتقال بی‌واسطه آموزش، حذف امکانات زیرساختی ویژه و اتصال بی‌واسطه به سیستم)، مدیریت دانش (با سه گویه خلق دانش، انتقال دانش و توزیع دانش)، صلاحیت حرفه‌ای (با سه گویه صلاحیت شناختی، صلاحیت دانشی و صلاحیت مهارتی)، فناوری اطلاعات (با سه گویه خودکارسازی جریان اطلاعات، دسترسی راحت به اطلاعات و تغییر شکل سازمان) و اثربخشی نظام آموزشی (با شش گویه آموزش کارآمد، الگوهای رفتاری متناسب با زمان، استعدادمحوری متناسب با نیاز آینده، تطابق درون‌داد مدارس با انتظارهای آینده، رضایت‌بخشی فرآیند آموزشی و ارائه خدمات آموزشی رضایت‌بخش متناسب با نیاز آینده) بود. در این مطالعه، بار عاملی هر 26 گویه بالاتر از 40/0، بار عاملی هر 7 مولفه بالاتر از 50/0، میانگین واریانس استخراج‌شده آنها بالاتر از 60/0 و پایایی کرونباخ و ترکیبی آنها بالاتر از 70/0 بود. همچنین، یافته‌های آزمون تی تک نمونه‌ای نشان داد که میانگین هر 7 مولفه به‌طورمعناداری بالاتر از میانگین فرضی جامعه بود (P<0.001). نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت اینترنت اشیاء در مدارس و از آنجایی که میزان همه مولفه‌های آن اندکی بالاتر از میانگین فرضی جامعه بود، پیشنهاد می‌شود که بر اساس پرسشنامه پژوهش حاضر برنامه‌های کارآمد و کاربردی برای توسعه اینترنت اشیاء در مدارس مبتنی بر آینده پژوهی طراحی و اجرا شود.