مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و تحلیل رفتار متقابل بر مشکلات بین‌شخصی دانش‌آموزان دارای اضطراب اجتماعی

چکیده

هدف: مبتلایان به اضطراب اجتماعی دارای مشکلات بین‌شخصی زیادی هستند. در نتیجه، هدف این مطالعه، مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و تحلیل رفتار متقابل بر مشکلات بین‌شخصی دانش‌آموزان دارای اضطراب اجتماعی بود. روش: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش دختران دوره دوم متوسطه دارای اضطراب اجتماعی مدارس دولتی شهر آشخانه در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. در این مطالعه، 45 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. هر یک از گروه‌های آزمایش 10 جلسه 90 دقیقه‌ای به‌تفکیک و به‌صورت گروهی با روش‌های رفتار درمانی دیالکتیکی و تحلیل رفتار متقابل آموزش دیدند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش ماند. ابزار پژوهش سیاهه اضطراب اجتماعی کونور و همکاران (2000) و سیاهه مشکلات بین‌شخصی بارخام و همکاران (1996) بود که داده‌های حاصل از اجرای آنها با روش‌های تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 25 تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌های این مطالعه نشان داد که بین گروه‌ها از نظر کاهش مشکلات بین‌شخصی دانش‌آموزان دارای اضطراب اجتماعی تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (05/0P>). افزون بر آن، هر دو روش مداخله رفتار درمانی دیالکتیکی و تحلیل رفتار متقابل باعث کاهش معنی‌دار مشکلات بین‌شخصی دانش‌آموزان دارای اضطراب اجتماعی در مراحل پس‌آزمون و پیگیری شدند (001/0P<). نتیجه‌گیری: طبق نتایج این مطالعه، درمانگران، مشاوران و روانشناسان می‌توانند از هر دو روش رفتار درمانی دیالکتیکی و تحلیل رفتار متقابل در کنار سایر روش‌های درمانی برای کاهش مشکلات بین‌شخصی دانش‌آموزان دارای اضطراب اجتماعی استفاده نمایند.