طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش

چکیده

هدف: شایستگی‌های دبیران و انجام پژوهش‌هایی در این زمینه می‌تواند به شناخت بهتر وضعیت موجود و برنامه‌ریزی برای بهبود آن کمک نماید. بنابراین، هدف این پژوهش طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش بود.

روش‌شناسی: این مطالعه آمیخته (کیفی و کمّی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی خبرگان آشنا به حیطه پژوهش بودند که تعداد 25 نفر از آنها طبق اصل اشباع نظری و با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمّی مدیران، کارشناسان و دبیران آموزش‌وپرورش بودند که 384 نفر از آنها طبق جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. در بخش‌های کیفی و کمّی به‌ترتیب برای گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق‌ساخته شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش استفاده که شاخص‌های روانسنجی آنها تایید شد. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های کدگذاری در نرم‌افزار MAXQDA و تحلیل عاملی اکتشافی و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS-29 و AMOS-29 استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج مطالعه حاضر در بخش کیفی نشان داد که شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش 29 مقوله فرعی در 10 مقوله اصلی شامل راهبری آموزشی، نوآوری آموزشی، زیرساخت‌های هوشمند، رشد حرفه‌ای، حمایت از معلمان، روابط اجتماعی، اعتماد و فرهنگ، عدالت فراگیر، پژوهش و توسعه و شفافیت ساختاری داشت. نتایج مطالعه حاضر در بخش کمّی نشان داد که شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش دارای 29 مولفه در 10 بعد شامل راهبری آموزشی، نوآوری آموزشی، زیرساخت‌های هوشمند، رشد حرفه‌ای، حمایت از معلمان، روابط اجتماعی، اعتماد و فرهنگ، عدالت فراگیر، پژوهش و توسعه و شفافیت ساختاری بود که بار عاملی همه مولفه‌ها و ابعاد بالاتر از 80/0 بود. همچنین، الگوی شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش برازش مناسبی داشت و این الگو بر ابعاد ده‌گانه و هر یک از ابعاد بر مولفه‌های مربوطه اثر مثبت و معناداری داشت (05/0P<).

نتیجه‌گیری: با توجه به شایستگی‌های شناسایی‌شده برای دبیران آموزش‌وپرورش و اعتبار مناسب الگوی طراحی‌شده برای آن، متخصصان و برنامه‌ریزان آموزش‌وپرورش می‌توانند از طریق شایستگی‌های شناسایی‌شده گام موثری در جهت بهبود شایستگی‌های دبیران آموزش‌وپرورش بردارند.