شناسایی شاخص‌ها، مولفه‌ها و ابعاد سیاست‌گذاری برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه دوره دوم شهر تهران
کلمات کلیدی:
سیاست‌گذاری, برنامه‌درسی سایه, نظام آموزش‌وپرورش, متوسطه دوره دوم, سازگاری فرهنگیچکیده
هدف: برنامه‌درسی سایه یکی از انوع برنامه‌درسی مربوط به ساعت‌های بعد از مدرسه است که نقش مهمی در بهبود وضعیت‌های آموزشی، شناختی، اجتماعی، فرهنگی و رفتاری دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص‌ها، مولفه‌ها و ابعاد سیاست‌گذاری برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه دوره دوم انجام شد. روش‌شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه اجرا، کیفی بود. جامعه پژوهش اسناد و مدارک علمی داخلی و خارجی درباره سیاست‌گذاری برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه در سال‌های 2023-1995 و خبرگان سازمانی و دانشگاهی نظام آموزش‌وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که نمونه‌های این پژوهش شامل 15 سند و مدرک علمی و 19 نفر از خبرگان بودند که طبق اصل اشباع نظری و با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای این مطالعه شامل یادداشت‌برداری از اسناد و مدارک علمی و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با خبرگان بودند که روایی آنها با چهار معیار معتبربودن، قابلیت اعتماد، قابلیت تایید و انتقال‌پذیری تایید و پایایی آن با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 80/0 محاسبه شد. داده‌های پژوهش حاضر با روش تحلیل مضمون در نرم‌افزار Maxqda تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که سیاست‌گذاری برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه دوره دوم دارای 80 شاخص، 16 مولفه و 5 بعد بود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، ابعاد و مولفه‌های سیاست‌گذاری برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه دوره دوم شامل هدف (با سه مولفه نیازسنجی، سازگاری فرهنگی و تفاوت‌های فردی و انعطاف‌پذیری)، محتوا (با چهار مولفه چالش‌برانگیزی، متناسب، سهولت در دسترسی و توجه به زیست‌بوم)، مدرس (با سه مولفه دانش، مهارت و نگرش)، روش‌های ارزشیابی (با چهار مولفه تناسب سنجش و ارزشیابی با اهداف، محتوا و منابع یادگیری، وضوح و شفافیت معیارهای سنجش، استفاده از روش‌های سنجش و ارزشیابی و سنجش انعطاف‌پذیر) و روش‌های تدریس (با دو مولفه روش زبانی و روش فعال) بودند. در پایان، مدل مولفه‌ها و ابعاد سیاست‌گذاری برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه دوره دوم طراحی شد. نتیجه‌گیری: طبق نتایج این پژوهش، برای بهبود برنامه‌درسی سایه در نظام آموزش‌وپرورش متوسطه دوره دوم می‌توان از شاخص‌ها، مولفه‌ها و ابعاد شناسایی‌شده در پژوهش حاضر بهره برد.
دانلودها
