طراحی و اعتباریابی الگوی مطلوب برنامه‌درسی جامعه‌شناسی دوره دوم متوسطه بر اساس آینده پژوهی
کلمات کلیدی:
برنامه‌درسی, جامعه‌شناسی, برنامه‌درسی جامعه‌شناسی, آینده پژوهیچکیده
هدف: طرحی برنامه‌درسی و اعتباریابی آن نقش مهمی در بهبود برنامه‌درسی دارد و استفاده از رویکرد آینده پژوهی می‌تواند در این زمینه کمک زیادی کند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی مطلوب برنامه‌درسی جامعه‌شناسی دوره دوم متوسطه بر اساس آینده پژوهی انجام شد. روش‌شناسی: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، اکتشافی بود. جامعه پژوهش خبرگان و صاحب‌نظران علوم تربیتی، برنامه‌درسی و جامعه‌شناسی و سرگروه‌های آموزشی و معلمان درس جامعه‌شناسی بودند که در بخش طراحی 20 نفر از آنها طبق اصل اشباع نظری با روش نمونه‌گیری هدفمند و در بخش اعتباریابی 30 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش طراحی مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش اعتباریابی پرسشنامه ساخته‌شده بر اساس مصاحبه بود. همچنین، برای تحلیل داده‌ها در بخش طراحی از روش تحلیل مضمون و در بخش اعتباریابی از روش نسبت روایی محتوایی استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های تحلیل مضمون پژوهش حاضر نشان داد که الگوی مطلوب برنامه‌درسی جامعه‌شناسی دوره دوم متوسطه بر اساس آینده پژوهی از نظر منطق دارای نه مولفه و یک بعد شامل جامعه‌شناسی یک فعالیت طبیعی و بخشی از زندگی نیازمند تفکر منطقی، از نظر فعالیت‌های یادگیری دارای سه مولفه و یک بعد شامل جامعه‌شناسی یک فعالیت روزمره زندگی نیازمند مشارکت، از نظر نقش معلم دارای سه مولفه و یک بعد شامل کاوشگری معلم و ترغیب دانش‌آموزان به کاوشگری، از نظر منابع و مواد آموزشی دارای سه مولفه و سه بعد شامل تأمین منابع و امکانات لازم برای آینده پژوهی، تأمین منابع و امکانات لازم برای تفکر پژوهشی و توجه به منابع و مواد یادگیری متنوع، از نظر گروه‌بندی دارای چهار مولفه و دو بعد شامل گروه‌بندی برای آینده پژوهشی و همیاری و مشارکت فعال، از نظر مکان و محیط یادگیری دارای دو مولفه و یک بعد شامل مکان آموزشی آرامش‌بخش برای ترغیب دانش‌آموزان به یادگیری، از نظر زمان دارای دو مولفه و یک بعد شامل قراردادن زمان کافی برای برنامه‌درسی جامعه‌شناسی و از نظر سنجش و ارزیابی دارای دو مولفه و یک بعد شامل توجه عمیق به شرکت مستمر در آینده پژوهی و حل مسئله بود. همچنین، یافته‌های نسبت روایی محتوایی پژوهش حاضر نشان داد که الگوی مطلوب برنامه‌درسی جامعه‌شناسی دوره دوم متوسطه بر اساس آینده پژوهی از نظر منطق، فعالیت‌های یادگیری، نقش معلم، منابع و مواد آموزشی، گروه‌بندی، مکان و محیط یادگیری، زمان و سنجش و ارزیابی دارای اعتبار مناسب و برابر یا بالاتر از 80/0 بود. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر، جهت بهبود برنامه‌درسی جامعه‌شناسی دوره دوم متوسطه بر اساس آینده پژوهی می‌توان از طریق ابعاد و مولفه‌های شناسایی‌شده در زمینه‌های منطق، فعالیت‌های یادگیری، نقش معلم، منابع و مواد آموزشی، گروه‌بندی، مکان و محیط یادگیری، زمان و سنجش و ارزیابی بهره برد.
دانلودها
