طراحی و اعتباریابی الگوی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در کلاس‌های چندپایه دوره ابتدایی

چکیده

هدف: با توجه به اهمیت ارزشیابی توصیفی در دوره ابتدایی، پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در کلاس‌های چندپایه دوره ابتدایی انجام شد. روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر زمانی مقطعی، از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش خبرگان دانشگاهی و مدیران ستادی آموزش‌وپرورش ابتدایی کشور در سال 1400 بودند. نمونه پژوهش طبق اصل اشباع نظری 15 نفر بودند که پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود و داده‌ها با روش کدگذاری در نرم‌افزار MAXQDA تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که الگوی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در کلاس‌های چندپایه دوره ابتدایی دارای 306 شاخص و 41 مولفه در 6 مقوله اهداف و رویکردها (با 11 مولفه مانند ارزشیابی همه‌جانبه و تسری آن به زندگی، ارزشیابی توصیفی تمام حیطه‌ای، کیفی‌سازی ارزشیابی توصیفی با تغییر در ساختار گزارش‌دهی و ارزشیابی کیفی فرایندمدار با رویکرد ساختارگرا)، زمینه‌ای (با 4 مولفه مدیریت لوازم اجرای ارزشیابی کلاس‌های چندپایه، منطقی‌نمودن زیرساخت‌های اجرایی با تاکید بر کاهش تراکم در کلاس‌های چندپایه، کیفیت‌بخشی روش‌های تدریس و ارزشیابی معلم و فرهنگ‌سازی و اشاعه عوامل ارزشیابی توصیفی)، درون‌دادی (با 5 مولفه ابزارهای ارزشیابی کیفی، توجه به انتظارات آموزشی کلاس‌های چندپایه، اجرای ارزشیابی توصیفی در تمام مراحل تدریس، انطباق برنامه‌درسی چندپایه با ارزشیابی توصیفی و هماهنگی برنامه هفتگی با نقشه راه یادگیری)، فرایندی (با 13 مولفه مانند افزایش اعتمادسازی، آرامش، رضایت‌مندی و عزت‌نفس، کاهش اضطراب دانش‌آموزان چندپایه، کیفی‌سازی معیارها در کارنامه، تنوع ابزارهای خودسنجی و همسال‌سنجی و والدین‌سنجی و تاکید بر یادگیری‌های گروهی دانش‌آموزان چندپایه)، برون‌دادی (با 5 مولفه تصمیم‌گیری مشارکتی برای ارتقای پایه، کیفی‌سازی گزارش‌دهی و کارنامه دانش‌آموزان، روایی، پایایی و آزمون‌پذیری ارزشیابی توصیفی چندپایه، استمرار یادگیری با بازخوردهای متنوع و کیفیت‌بخشی چندبعدی ارزشیابی توصیفی با بازخوردهای کیفی) و پیامدی (با 3 مولفه تحلیل سالانه یافته‌های ارزشیابی توصیفی، تحلیل یافته‌های ارزشیابی توصیفی به‌صورت طولی و تحلیل پیامدهای ارزشیابی توصیفی) بود. همچنین، نسبت روایی محتوایی 90/0 و شاخص روایی محتوایی 92/0 بر اساس نظر خبرگان حاکی از اعتبار مناسب الگوی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در کلاس‌های چندپایه دوره ابتدایی بودند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، برنامه‌ریزی برای استقرار الگوی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در کلاس‌های چندپایه دوره ابتدایی ضروری است