شناسایی موانع و چالش‌های اجرای برنامه‌ریزی‌ استراتژیک در نظام آموزش عالی و اثر آن بر نوآوری سازمانی

چکیده

هدف: ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ شناسایی موانع و چالش‌های اجرای‌ برنامه‌ریزی‌ استراتژیک در نظام آموزش عالی و اثر آن بر نوآوری سازمانی بود.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر روش اجرا تلفیقی (کیفی- کمّی) بود. جامعه بخش کیفی شامل خبرگان دانشگاهی در رشته‌های برنامه‌ریزی استان خراسان رضوی در سال تحصیلی 400-1399 بودند که تعداد 30 نفر از آنان با روش نمونه‌گیری هدفمند به عنوان نمونه و طبق اصل اشباع نظری انتخاب شدند در بخش کمّی نیز جامعه آماری شامل روﺳﺎ و ﻣﻌﺎوﻧﯿﻦ داﻧﺸﮕﺎه‌‌های مختلف استان خراسان رضوی در سال تحصیلی 1399-1398 ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد 320 ﻧﻔﺮ بودند ﮐـﻪ بر اساس فرمول کوکران تعداد 175 ﻧﻔﺮ با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه و اعتبار آن با روایی محتوایی و پایایی نیز با ضریب توافق کدگذاری حاصل شد. در بخش کمّی نیز  پرسشنامه محقق ساخته موانع و چالش‌های برنامه‌ریزی استراتژیک با 50 گویه، اجرای برنامه‌ریزی استراتژیک (Barisons, 2010) و نوآوری سازمانی (Ismail, 2002) بود که روایی محتوایی پرسشنامه موانع و چالش‌های برنامه‌ریزی استراتژیک با نظر متخصصان تأیید و پایایی پرسشنامه‌ها با روش آلفای کرونباخ برای هر سه ابزار به ترتیب93/0، 91/0 و 94/0 حاصل شد. تحلیل داده‌های بخش کیفی با روش تحلیل مضمون و در بخش کمّی از آماره‌های توصیفی با نرم‌افزار Spss26 و تحلیل عاملی تاییدی و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Smart pls24 استفاده شد.  یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد موانع و چالش‌های اجرای  برنامه‌ریزی استراتژیک در 5 مؤلفه اصلی (ﻣﻮاﻧﻊ ﻓﺮدی، ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﻣﺤﯿﻄﯽ، برنامه‌ریزی و مدیریت) و 50 شاخص بود. همچنین نتایج نشان داد ﻣﻮاﻧﻊ و چالش‌های برنامه‌ریزی استراتژیک ﺑر اجرای برنامه‌ریزی استراتژیک اثر ﻣﻌﻨﯽ‌دار(39/25=t) و ﻣﻌﮑﻮس با ضریب مسیر (74/0-) و اجرای برنامه‌ریزی استراتژیک  نوآوری سازمانی اثر معنی‌دار (81/48=t) و ﻣﺜﺒﺖ با ضریب مسیر (84/0) وﺟﻮد داشت.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت نظام آموزش عالی برای افزایش نواوری سازمانی باید از برنامه‌ریزی استراتژیک مناسبی برخوردار باشد و جهت تحقق آن باید موانع و چالش‌های مختلف درون و برون سازمانی را اولویت ‌بندی نماید