مدل یابی عوامل اثرگذار بر حسادت سازمانی در کارکنان دانشگاه فرهنگیان (مطالعه موردی: استان های شمال غرب کشور)

چکیده

هدف: هدف پژوهش­ حاضر، مدل­یابی عوامل اثرگذار بر حسادت ­سازما­نی ­در کارکنان دانشگاه فرهنگیان بود.  روش­شناسی: این پژوهش از نظر هدف، جزء تحقیقات کاربردی بود. و از نظر شیوۀ اجرا، از رویکرد آمیخته اکتشافی متوالی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی، متخصصان و صاحبنظران حوزه علوم تربیتی و مدیریت رفتار سازمانی دانشگاه فرهنگیان استان های شمال غرب کشور در سال 99- 1398 بودند. نمونه پژوهش بر اساس اصل اشباع نظری، به تعداد 24 نفر و با روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور انتخاب شدند. در بخش کمی، جامعۀ آماری کلیه کارکنان و اعضای هیئت­علمی دانشگاه فرهنگیان در استان­های شمال­غرب کشور در سال99- 98، به تعداد 287 نفر بودندکه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 130 نفر، به شیوه نمونه­گیری طبقه­ای انتساب بهینه و بر اساس مدرک تحصیلی و جنسیت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند، ابزار مورد استفاده در مرحله کیفی، مصاحبه نیمه­ساختار یافته بود و در بخش کمی، از پرسشنامۀ محقق­ساخته استفاده گردید. روایی یافته­های پژوهش در بخش کیفی با استفاده از روش­های بازبینی توسط اعضا، بررسی همکار، مشارکتی بودن پژوهش تضمین گردید. همچنین به­­منظور سنجش پایایی کدگذاری­های انجام شده، از دو روش­ پایایی بازآزمون ( شاخص ثبات ) و روش توافق درون­ موضوعی استفاده گردیدکه نتایج آن به ترتیب 84 درصد و82 درصد بدست آمد. در مرحله کمی، روایی محتوایی و صوری پرسشنامه توسط اساتید مورد تایید قرار گرفته و پایایی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ ، به میزان 89/0 مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده­ها در قسمت کیفی از روش تحلیل مضمون در نرم افزار2018  MAXQDAو در بخش کمی از مدل­یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار Smart ­– PLS2 استفاده شد. یافته­ها: بر اساس یافته­های پژوهش: تعداد 100 مضمون پایه ، 72 مضمون فرعی در قالب 7 مضمون اصلی شناسایی گردید. مضامین اصلی شامل رفتارهای ضد شهروندی، فرهنگ سازمانی، ویژ گی­های شخصیتی، وجود فاصله بین مدیر و کارکنان (تبادل رهبر – عضو­)، جو سازمانی نا­مطلوب، کم توجهی به قابلیت­های یادگیری سازمانی، رهبری معنوی بودند. برای سنجش اعتبار سازه­­ها و تایید هریک از متغیرها و نیز گویه های مربوط، از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. برای  بررسی کفایت مدل، از معیار  که نشانگر تاثیر یک متغیر برون­زا بر یک متغیر دورن­زا بوده استفاده گردید. در بخش نتایج معیارنیز، مقادیر بدست آمده برای سازه­های درون زا مناسب بودن برازش مدل ساختاری را تائید کردند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده، مدیریت دانشگاه می­تواند با شناسایی عوامل موثر بر حسادت سازمانی و در نتیجه با کاهش و تعدیل حسادت در محیط کار و ایجاد جو سازمانی مطلوب و با رهبری معنوی خود، موفقیت سازمان تحت مدیریت خویش را تضمین کند. مدیران باید بر تلاش خویش برای شکل دادن به شرایطی که حسادت را به مسیری سازنده تر هدایت می کند  افزوده و در عین حال از تشدید آن در جهت  اختلال در کار گروه جلوگیری کنند