مسئولیت پذیری نوجوان و رابطه آن با شیوه های جامعه پذیری در خانواده

چکیده

  این پژوهش به مطالعۀ مسئولیت­پذیری نوجوان با توجه به جامعه­پذیری در خانواده در دو گروه پسر و دختر می­پردازد. این مطالعه در بخش مسئولیت­پذیری و جامعه­پذیری از نظریات چلبی و پارسنز استفاده کرده است. مدل درنظرگرفته­شده شامل متغیرهای اصلی شیوه­های جامعه­پذیری (آموزش، تقلید و تلقین)، مسئولیت­پذیری والدین، جنسیت، و متغیرهای زمینه­ای چون میزان تحصیلات و اشتغال والدین، رابطۀ گرم و حمایتی بین والدین و نوجوان و عضویت درگروه است که به عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر مسئولیت­پذیری نوجوان دخالت داده شده است.   این پژوهش با استفاده از روش پیمایش در بین 375 دانش­آموز دختر و پسر مقطع دبیرستان منطقۀ 15 شهر تهران انجام شده است. نتایج ضمن تأیید فرضیه­های اصلی نشان می­دهد که متغیر شیوۀ آموزش از بین شیوه­های جامعه­پذیری خانواده بیشترین اثر را بر میزان مسئولیت­پذیری نوجوان دارد. پدر و مادر به عنوان الگوی رفتاری نوجوان بر مسئولیت­پذیری نوجوان تأثیر می­گذارند؛ به این معنا که هرچقدر والدین مسئولیت­پذیر باشند فرزند نوجوانشان مسئولیت­پذیرتر است. جنسیت با میزان مسئولیت­پذیری نوجوان رابطه دارد؛ با وجود اینکه در این نمونه هر دو گروه دختران و پسران مسئولیت­پذیری متوسط و پایین دارند، آزمونها نشان از این دارد که مسئولیت­پذیری دختران نسبت به پسران بیشتر است. همچنین متغیر رابطۀ گرم بین والدین و نوجوان با میزان مسئولیت­پذیری نوجوان رابطۀ مستقیم دارد؛ چنانکه هرچه رابطۀ بین والدین و نوجوان گرم­تر باشد میزان مسئولیت­پذیری وی افزایش می­یابد.   1. استاد جامعه­شناسی دانشگاه الزهرا M_SAFIRI@yahoo.com   [2] . کارشناسی ارشد مطالعات زنان