طراحی مدل مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران

چکیده

هدف: تکنولوژی آموزشی و مدیریت آن نقش مهمی در بهبود وضعیت آموزشی دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران انجام شد.   روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، آمیخته (کیفی و کمّی) بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی خبرگان حوزه مدیریت آموزشی و تکنولوژی آموزشی و مدیران مناطق آموزش‌وپرورش شهر تهران در سال 1400 بودند. نمونه این بخش تعداد 14 نفر بودند که این تعداد طبق اصل اشباع نظری و با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش در بخش کمّی مدیران و معلمان دوره دوم متوسطه منطقه 19 شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. نمونه این بخش تعداد 169 نفر بودند که این تعداد طبق فرمول کوکران و با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه محقق‌ساخته بود که شاخص‌های روان‌سنجی آنها مورد بررسی و تایید قرار گرفت. داده‌های این مطالعه در بخش کیفی با روش تحلیل مضمون در نرم‌افزار MAXQDA-12 و داده‌های این مطالعه در بخش کمّی با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS-22 و LISREL-8.8 تحلیل شدند.     یافته‌ها: در بخش کیفی، یافته‌های این پژوهش نشان داد که برای مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران 55 مضمون پایه، 15 مضمون سازمان‌دهنده و 4 مضمون فراگیر شناسایی شد؛ به‌طوری که شامل مضامین فراگیر مدیریت دانش تکنولوژی آموزشی (با 5 مضمون سازمان‌دهنده فراگیری دانش تکنولوژی آموزشی، اشتراک‌گذاری دانش تکنولوژی آموزشی، کاربرد دانش تکنولوژی آموزشی، تحلیل دانش تکنولوژی آموزشی و ارزیابی دانش تکنولوژی آموزشی)، منابع و امکانات تکنولوژی آموزشی (با 3 مضمون سازمان‌دهنده منابع انسانی، منابع فیزیکی و محتوای آموزشی)، کنترل و هماهنگی بر تکنولوژی آموزشی (با 3 مضمون سازمان‌دهنده هماهنگی بین سیاست‌های آموزشی، هماهنگی بین همکاران و نظارت و کنترل بر نحوه اجرا) و زیرساخت‌های تکنولوژی آموزشی (با 4 مضمون سازمان‌دهنده زیرساخت‌های فناوری، زیرساخت‌های مالی، زیرساخت‌های دانشی و زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی) بودند. در بخش کمّی، یافته‌های این پژوهش که مدل مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران بر هر چهار عامل مدیریت دانش تکنولوژی آموزشی، منابع و امکانات تکنولوژی آموزشی، کنترل و هماهنگی بر تکنولوژی آموزشی و زیرساخت‌های تکنولوژی آموزشی اثر مستقیم و معنی‌دار داشت (P<0.05).     نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، جهت بهبود مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران می‌توان زمینه را برای تحقق و بهبود مدیریت دانش تکنولوژی آموزشی، منابع و امکانات تکنولوژی آموزشی، کنترل و هماهنگی بر تکنولوژی آموزشی و زیرساخت‌های تکنولوژی آموزشی فراهم نمود.